Yangi AQSh savdo siyosati 2025 va AQSh boj tariflari 2025: global bozorlar ta’siri

Boj tariflari 2025: hajmi va Tromp va Bayden tariflarini solishtirish

2024 yilgi saylovlarda g‘alaba qozonib, qaytadan Oq uyga ko‘tarilganidan so‘ng, Donald Tromp AQSh savdo siyosati 2025 doirasida Tromp import boj tariflari 2025 ni joriy etdi. Bu siyosat AQSh–Xitoy savdo urushi (2018–2019)dan ham kengroq bo‘lib, 2025 yil boshida AQSh boj tariflari 2025 ro‘yxatini deyarli barcha savdo hamkorlariga qarshi e’lon qildi.

3 aprel 2025 yildan kuchga kirgan chora-tadbirlar:

  • 10% universal import boj tarifi – birinchi marta avtomobil boj tariflari va boshqa importga qarshi hamkorlar (YEI, Yaponiya, Kanada, Janubiy Koreya) ham duch keldi. 2024 yilda import hajmi $4 trln dan oshgani bois bu “chegara to‘sish” siyosati ekan.
  • 25% qo‘shimcha boj tariflari strategik mahsulotlarga: avtomobillar, elektronika, yarim o‘tkazgichlar, maishiy texnika va po‘lat va alyuminiy boj tariflari. Tromp avtomobilsozlik, farmatsevtika va mikrochiplarni milliy xavfsizlik nuqtai nazaridan Tromp import boj tariflari 2025 ro‘yxatiga kiritdi.
  • 50–60% gacha yuqori stavkalar “nohaq savdo”da ayblangan mamlakatlarga – xususan Xitoy, Meksika, Vetnam, Tailand. Natijada AQSh–Xitoy savdo urushi davridan ham oshib, Xitoy importidagi tariflar 125% ga yetdi [coindesk.com], bu Buyuk depressiya protsektorlariga o‘xshaydi [vedomosti.ru]. Kanadadan va Meksikadan kelgan tovarlarga 25% (energoresurslarga 10%) tariff joriy etildi, ammo USMCA shartnomasi doirasida chegara nazoratiga oid imtiyoz evaziga bir qismini kechiktirdilar [vedomosti.ru].

Tarmoqqa yo‘naltirilgan boj tariflari: 12 mart 2025 yildan po‘lat va alyuminiy boj tariflari qayta kuchga kirdi (YEI, Buyuk Britaniya, Yaponiya, Janubiy Koreya). Ma’muriyat boshqa davlatlarning AQSh boj tariflari 2025 ga o‘xshash yuqori stavkalarini (Hindiston ~17%, Xitoy 7,5%, YEI 5%) asos qilib “teng javob”ni ta’kidladi. Mart o‘rtalarida barcha xorijiy avtomobillarga 25% boj tariflari e’lon qilindi [vedomosti.ru].

Tromp va Bayden tariflarini solishtirish

2018–2019 yillarda AQSh savdo siyosati 2025 oldingi bosqichlariga nisbatan ancha selektiv edi: o‘sha paytda AQSh–Xitoy savdo urushi doirasida AQSh taxminan $300 mlrd miqdoridagi Xitoy importiga 25% boj tariflari o‘rnatdi va ayrim mamlakatlardan keluvchi po‘lat va alyuminiy boj tariflari 10–25% gacha edi. Ammo 2021–2024 yillarda Bayden ma’muriyati yangi boj tariflarini joriy etmadi, avvalgilarni to‘liq bekor qilish imkoniyatini ham ishlatmadi.

2025 yilda esa Tromp import boj tariflari 2025 dan iborat yangi kampaniya butun importni qamrab oldi, nafaqat Xitoyni. Tromp bu choralarni “Day of Liberation” (Qo‘shma Shtatlarning boj to‘siqlardan ozod etilishi kuni) deb nomlab, avtomobil boj tariflari, po‘lat va alyuminiy boj tariflari kabi keng ko‘lamli AQSh boj tariflari 2025 ni e’lon qildi. U global savdo defitsiti ($1,2 trln)ni “milliy favqulodda holat” deb e’lon qilib, IEEPA qonuniga tayanib qaror chiqardi.

Avval asosan Xitoy bilan kurashgan AQSh–Xitoy savdo urushi endi “reciprocal tariffs” — “o‘zaro boj tariflari” shiori ostida butun dunyoni qamrab oldi. Ma’muriyat ichida esa “chang tarqatilgan 15%” iqtisodiyotlarga cheklangan e’tibor (yirik profitsit va boj tariflariga ega davlatlar) berish takliflari bo‘lsa-da, Tromp “Hammaning boj tarifini ko‘ramiz” deb, maksimal yo‘nalishni tanladi.

Qiziq jihati, yangi AQSh savdo siyosati 2025 nafaqat savdo defitsitiga, balki yershunoslik siyosatiga ham bog‘landi: 2025 yil mart oyida Tromp Venesuela neft va gazini sotib olayotgan har qanday davlatga 25% ikkilamchi sanksion boj tariflari o‘rnatib, Madurolarni qo‘llab-quvvatlaganlik uchun jazo qo‘lladi. Bu qadam darhol neft bozorida tebranishlarni keltirib chiqardi va AQSh savdo siyosati 2025 ning tashqi siyosatdagi qurol sifatida ham ishlashga tayyorligini ko‘rsatdi.

Moliyaviy bozorlarning reaksiyasi (AQSh fond bozori) – Tromp import boj tariflari 2025

Bozorlar AQSh savdo siyosati 2025 doirasida e’lon qilingan AQSh boj tariflari 2025 ga nihoyatda keskin munosabat bildirdi. Birinchi navbatda S&P 500 indeksi >–10% korreksiyaga uchradi, keyin esa 4 aprelda ~6% ga quydi. Nasdaq Composite indeksi ham ~6% ga, Dow Jones indeksi – 5,5% ga pasayib, pandemiya (2020) shokidan beri eng og‘ir kunlarni boshdan kechirdi.

Volatillik (VIX o‘zgaruvchanlik indeksi) keskin oshib, bir necha kun davomida kunlik o‘zgarishlar bir necha foiz darajasida kuzatildi. Eng katta zarba Tesla aksiyalari (–8%), Nvidia aksiyalari (–6%) va Apple aksiyalari (–4%) ga tegdi – bu po‘lat va alyuminiy boj tariflari va avtomobil boj tariflari kabi to‘siqlar tufayli xarajatlarning o‘sishi xavotirini aks ettirdi. GM Ford aksiyalari ham 6–7% ga pasaydi, chunki Tromp import boj tariflari 2025 avtomobil detallari importiga to‘g‘ridan-to‘g‘ri ta’sir ko‘rsatdi.

Xuddi shu paytda investorlar himoya qilingan aktivlarga – kommunal xizmatlar va sog‘liqni saqlash kompaniyalariga – suyanib, ularning aksiyalari nisbatan barqaror qoldi.

Obligatsiya bozorida klassik “sifatga parvoz” kuzatildi: AQSh davlat obligatsiyalari daromadliligi mart oyida ~4,2% gacha pasaydi, chunki investorlar trejurisga (treasury) o‘tishdi. Bu dollar kursi va AQSh inflyatsiyasi prognozlarini o‘zgartirib, FRS (“recessiya AQSh” xavfi fonida) siyosatini qayta ko‘rib chiqishga turtki berdi.

FRS vakillari tarif shokini “oxirgi o‘n yillikdagi eng yiriklaridan biri” deb atab, AQSh YaIM o‘sishi va recessiya AQSh riskini qayta baholashga chaqirdi. May oyiga kelib, FRS stavkasini 4.25–4.5% darajasida ushlab turishga qaror qildi, bozor esa boshqarilayotgan Tromp import boj tariflari 2025 sharoitida kelajakda stavka pasayishi ehtimolini ko‘radi.

Valyuta bozori “risk-off” rejimini sinal qildi. Dollar kursi keskin zaiflashdi: yapon yena bir kunda 1% dan oshiq ko‘tarildi — USD/JPY juftligida 2024 yildan beri eng kuchli harakat. Shveytsariya franki ham dollar qarshisida ~1% o‘sdi. Umuman olganda, DXY indeksi ilk kunlarda ~0,7%ga pasaydi va may oxirigacha aprel boshidagi darajadan 4,4% pastroqqa tushdi. Bu nafaqat xavfli aktivlardan yona/frank “qayish” (hedj) bilan, balki AQSh inflyatsiyasi va potentsial “recessiya AQSh” tahdidi fonida FRS stavkalarini pasaytirishi kutayotgan bozorlar qayta bahosidan ham dalolat beradi — ya’ni dollar kamroq jozibali bo‘lib qoldi.

Eksportga yo‘naltirilgan valyutalar ham zarba oldi: AUD va CAD 1–1,5%ga tushdi, chunki jahon iqtisodiyotida xom ashyo talabining pasayishi kutilmoqda. Xitoy yuani pasayish bosimi ostida bo‘lsa-da, mutaxassislarning fikricha, Pekin uni nazorat ostida ushlab turmoqda, import narxlarini o‘tkir oshirmaslik uchun.

Xulosa qilib aytganda, 3–4 aprel 2025 yilgi AQSh boj tariflari 2025 eskalatsiyasiga bozorlarning dastlabki reaksiyasi panik “risk-off” rejasiga ko‘chish bo‘ldi.

Quyida 3–4 aprel 2025 yildagi AQSh boj tariflari 2025 eskalatsiyasiga bozorlarning reaksiyasi keltirilgan:

Bozor segmentiReaksiya / O‘zgarish (aprel boshida 2025)
AQSh fond bozoriS&P 500 indeksi ↓ ~2,3 % (3 apr) va yana –6,0 % (4 apr); Nasdaq Composite indeksi ↓ ~3,7 % (3 apr); Dow Jones indeksi –700+ punkt (–2 %) va –5,5 % (4 apr) – ommaviy sotuvlar.
Texnologik aksiyalarTesla aksiyalari ↓ ~8 %, Nvidia aksiyalari ↓ 6 %, Apple aksiyalari ↓ 4 % — Tromp import boj tariflari 2025 tufayli xarajatlar oshishi xavfi.
AvtomobilsozlikGM Ford aksiyalari ↓ 6–7 % — avtomobil boj tariflari 25 % e’lon qilingani tadbiqda.
Yevropa aksiyalariDAX (Germaniya) ↓ 1,9 % (3 apr); Euro STOXX 600 ↓ ~2 % hafta davomida.
Osiyo aksiyalariNikkei 225 ↓ 2,1 %, Hang Seng ↓ 3,4 % (3 apr); SSE va SZSE korreksiyaga kirdi — AQSh–Xitoy savdo urushi tahdidi.
Oltin (spot)Xavfsiz qochish sifatida $3 100/unsiyani (3–4 apr) hamda $3 300 (16 apr) darajasiga ko‘tarildi .
Brent neftiDastlab –7 % (hafta boshida), keyin ~$63/borrel (10 apr) — po‘lat va alyuminiy boj tariflari siyosati jahon iqtisodiyotida talabni pasaytirdi.
Kripto-valyutalarTromp import boj tariflari 2025 ning birlamchi “stress”i: Bitcoin +4 % (3 apr), so‘ng –2 %; 5–6 apr $83k→$74k, 9 apr pausdan so‘ng >$80k .
Himoya valyutalariYapon yena +1,4 % (USD/JPY 2024 yilgi rekord), shveytsar franki +1 %.
Dollar kursi (DXY)↓ 0,7 % (3 apr) va may oxiriga qadar –4,4 % — dollar kursi ham AQSh inflyatsiyasi va recessiya AQSh xavfi fonida zaiflashdi.
Xom-ashyo valyutalariAUD, CAD, NZD ↓ 1–1,5 %; rivojlanayotgan bozor valyutalari (MXN, ZAR va boshq.) ham bosim ostida.
Obligatsiyalar bozoriAQSh davlat obligatsiyalari 10 yillik daromadliligi ↓ ~4,2 % (mart), VIX o‘zgaruvchanlik indeksi esa rekord cho‘qqilarni zabt etdi.

Bunday yirik tushish S&P 500 indeksi va boshqalarning 5–6 % kunlik pasayishi Lehman Brothers qayg‘usiga yoki 2020 yilgi pandemiya shokiga yaqin. Bu “Tromp va Bayden tariflarini solishtirish”da aytilganidek, 2018 yil boshidagi tarif urushi boshlanganida S&P 500 ~5 % tushib, yil oxirida –20 % ga yaqin tushganini eslatadi.

Ammo apreldan maygacha bozorlar AQSh YaIM o‘sishi va jahon iqtisodiyoti istiqbollarining qayta bahosi natijasida biroz tiklandi: may oxiriga kelib S&P 500 indeksi apreldagi past nuqtadan +4 %, Euro STOXX 600 +2 % ga ko‘tarildi. Oltin $3 200–3 300 atrofida barqarorlashdi, dollar tushishi to‘xtadi. Volatillik hali yuqori, lekin bozorlar “risk-off”dan “risk-on”ga sekin o‘tmoqda.

Xalqaro davlatlarning javob choralari va yangi savdo urushi

AQSh savdo siyosati 2025 doirasida birdaniga butun dunyo bo‘yicha AQSh boj tariflari 2025 siyosatiga qarshi keskin javob boshlandi. 3 aprel 2025 yildan keyingi kunlarda asosiy savdo hamkorlari teng jabha boj tariflarini e’lon qilib, VTO daʼvolari bilan murojaat qilishdi. Shu tariqa, jahon iqtisodiyoti 1930-yillardagi protsektorlar davriga o‘xshash global savdo urushi bosqichiga kirib bordi.

  • Xitoy (Xitoy qarshi choralar)
    Peking eng qat’iy qadamlarni tashladi. O‘sha kuni $60 mlrd hajmida yangi Tromp import boj tariflari 2025 e’lon qilindi (10–25+ %) – AQSh–Xitoy savdo urushi doirasida Amerika qishloq xo‘jalik mahsulotlari (jo‘o‘xori, soya, go‘sht), avtomobillar, neft va SPG, yarim o‘tkazgichlar nishonga olindi. Bundan tashqari, Xitoy ma’muriy bosimni kuchaytirdi: Amerikaning yirik korxonalari ustidan tekshiruvlar ko‘paytirildi va ularning davlat xaridlaridagi ishtiroki cheklab qo‘yildi.
    Fevral 2025da Peking allaqachon 10% mintaqaviy boj tariflarini neft va qishloq xo‘jalik texnikasiga, 15%ni esa ko‘mir va SPGga joriy etgan, martda esa 10–15% li tariffni QXO mahsulotlariga kengaytirgan [vedomosti.ru]. Shu bilan aprelda Xitoyning umumiy boj stavkasi 80%dan oshdi. Biroq mutaxassislar ta’kidicha, hukumat bosqichma-bosqich chora ko‘rmoqda, shuningdek, eksportni saqlash uchun yuanni nazorat ostida zaiflashtirishga ham yo‘l qo‘yilmoqda.
  • Yevrosiyo Ittifoqi (YEIning javobi)
    Brusssel “agressiyaga javobsiz qolmaymiz” deb e’lon qilib, EU countermeasures US trade tariffs 2025 sifatida €26 mlrd hajmdagi AQSh mahsulotlariga 25–30% boj tariflarini belgiladi. Ro‘yxatda qishloq xo‘jalik mahsulotlari, 50%li boj bilan Amerika burboni [vedomosti.ru], kiyim-kechak, mato, mototsikllar (Harley-Davidson) va kosmetika bor. Shuningdek, VTO daʼvolari bilan rasmiy murojaat qilindi. YEI o‘z eksportyorlarini qo‘llab-quvvatlash va bozori diversifikatsiyasiga oid dasturlarni ishga tushirdi, jumladan Xitoy bilan hamkorlikni kuchaytirdi va hatto Rossiya bilan savdo aloqalarini qisman tiklashni muhokama qildi. Tahlillarga ko‘ra, avtomobilsozlik sohasiga eng katta zarba tegadi, bu esa YEI YaIMini ~0,5 p.b.ga pasaytirishi mumkin (AQSh ~0,3 p.b.).
  • Kanada va Meksika (USMCA shartnomasi)
    USMCA shartnomasi doirasida Kanada 4 martda boj masalalari bo‘yicha sudga murojaat qildi va ikki bosqichli javob tariflarini e’lon qildi: dastlab $20,6 mlrd, keyin $86 mlrd uchun 25% boj tariflari. Aprelda esa po‘lat, alyuminiy, QXO mahsulotlari va iste’mol tovarlariga 25% boj joriy qilindi. Meksika ham jo‘o‘xori, go‘sht va sanoat mahsulotlariga tarifni oshirdi. Qator chora-tadbirlar Tromp import boj tariflari 2025ni kechiktirish evaziga chegaralarni nazorat qilish bilan bog‘landi [vedomosti.ru]. Hisob-kitoblarga ko‘ra, Meksika YaIMi 2–3%ga, Kanada ~2%ga tushishi mumkin, inflyatsiya esa +0,5–0,7 p.b.
  • Yaponiya va Janubiy Koreya
    Tokio avtomobil boj tariflari va qishloq xo‘jalik mahsulotlariga “qarshi boj tariflari”ni muhokama qilib, zudlik bilan muzokaralar boshlashni taklif qildi. Seul xavfsizlik hamkorligini qayta ko‘rib chiqishi mumkinligini ogohlantirdi va GM Ford aksiyalari zarbasini yumshatish uchun Hyundai va Kia’ga subsidiyalar ajratdi. Bank of Korea bahosicha, maydagi suddan so‘ng koreys eksport boj stavkasi 13%dan 9,7%gacha tushishi mumkin, ammo holat hanuz noaniq.
  • Boshqa davlatlar va AQSh apellyatsiya sudi
    Butun dunyo bo‘ylab AQSh apellyatsiya sudi hamda boj masalalari bo‘yicha sud ishlariga murojaatlar ko‘paydi. Turkiya va Braziliya ham ma’lum tovarlarga boj tariflarini oshirdi. Ko‘plab rivojlanayotgan mamlakatlar xomashyo narxlarining pasayishi va investitsiya oqimlarining ortishi tahdididan xavotirda.

Ushbu global protsektorlar davri AQSh–Xitoy savdo urushi dan ham kengroq bo‘lib, jahon iqtisodiyoti uchun jiddiy sinovga aylanmoqda.

Shunday qilib, AQSh savdo siyosati 2025 doirasidagi AQSh boj tariflari 2025 butun dunyo bo‘ylab bir nechta “front”larga – Pekingdan Brusssel va Ottawa gacha – tarqaldi. Ekspertlar qayd etishicha, jahon jahon iqtisodiyoti masshtabidagi mukofotli AQSh–Xitoy savdo urushi maydonchasidan ham kengroq mass-market protsektorlar davriga kirdi va iqtisodiyotning fragmentatsiyasi xavfi chuqur oshdi.

Quyida 2025 yil aprel–may oylarida boshqa davlatlarning Xitoy qarshi choralar, YEIning javobi va VTO daʼvolari doirasidagi boj masalalari bo‘yicha sud qarorlari natijasida AQSh sektorlariga qarshi qo‘llangan javob Tromp import boj tariflari 2025 oqibatlarini jamlovchi Top-5 ro‘yxati keltirilgan:

MavqeAQSh sektoriJavobchi mamlakatlarAsosiy oqibatlar
1Qishloq xo‘jaligiXitoy, YEI, MeksikaJo‘o‘xori, soya, go‘shtga boj tariflari eksportni 15–20 % ga qisqartirdi; fermerlar zarar koʻradi, zaxiralar ortadi.
2AvtomobilsozlikYEI, Kanada, YaponiyaAvtomobil boj tariflari 25–30 % (YEI, Yaponiya) → AQSh avtomobillari eksporti keskin pasaydi; GM Ford aksiyalari susayib, Detroit Three raqobatbardoshligi zaiflashdi.
3Yuqori texnologiyalarXitoy, YEIAmerikaning Tesla aksiyalari, Nvidia aksiyalari, Apple aksiyalari davlat buyurtmalari va bozorlariga cheklovlar, nazoratlar oshgani sababli ularga zarar yetdi.
4Energetika (neft va gaz)Xitoy10–15 % boj tariflari neft va SPG eksportini qisqartirdi [vedomosti.ru]; AQSh zaxiralari o‘sdi, WTI narxi pasaydi.
5Spirtli ichimliklar va iste’molYEI, Kanada50 % burbon boj tariflari, mototsikllar, kiyim-kechak, kosmetika savdosi – o‘nlab foizga qulash; kichik va o‘rta biznes zarar ko‘rdi.

Bu ro‘yxat asosida eng katta zarba fermerlar, avtomobilsozlik va IT-sektorga tekkani ko‘rinib turibdi. Ularning muammolari esa AQSh fond bozoriga ham ta’sir ko‘rsatib, S&P 500 indeksi, Nasdaq Composite indeksi, Dow Jones indeksi bilan birga tushib, VIX o‘zgaruvchanlik indeksi – ularning xavf bahosini – yuqori ko‘rsatdi. Natijada, AQSh YaIM o‘sishi sekinladi, AQSh inflyatsiyasi oshdi, va hatto recessiya AQSh xavfi paydo bo‘ldi.

Iqtisodiy oqibatlar va joriy holat (2025 yil iyun boshida)

Yangi AQSh savdo siyosati 2025 va unga asoslangan AQSh boj tariflari 2025 jahon bo‘ylab sezilarli makroiqtisodiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Ichki bozorda Tromp import boj tariflari 2025 iste’molchilar va biznes uchun qo‘shimcha soliq vazifasini o‘tayapti: import tovarlari qimmatlashib, AQSh inflyatsiyasini oshirmoqda. Yale budjet laboratoriyasi hisobicha, bu tariflar o‘rtacha amerikalik oilaga yiliga $1 600–2 000 ga tushadi, inflyatsiyaga +1,0–1,2 p.b. qo‘shadi va AQSh YaIM o‘sishi ~0,6% ga kamayadi.

Moody’s taxminicha, agar tariflar saqlansa va hamkorlar ham Tromp import boj tariflari 2025 ga javoban o‘z choralarini qo‘llasa, AQShda 5,5 mln ish o‘rnidan ayrilish, recessiya AQSh xavfi va ishsizlik 7% ga yetishi mumkin (oldindan 3,5%). Fitch Ratings esa 2025–26 yillarga AQSh o‘sish prognozini mos ravishda 1,7% va 1,5% gacha pasaytirdi.

AQSh davlat obligatsiyalari bozorida daromadlilik 10 yillikka ~4,2% ga tushdi, chunki investorlar “sifatga parvoz” (trejerisga) o‘tdi. Bu dollar kursi va AQSh YaIM o‘sishi bo‘yicha yangi bahoga olib keldi. VIX o‘zgaruvchanlik indeksi esa yuqori qoldi, olomon AQSh fond bozoridan risk-off rejimiga o‘tdi.

Jahon bo‘yicha ham salbiy tendensiya: jahon iqtisodiyoti o‘sish prognozi OECDga ko‘ra 2025 da +3,1% (avval 3,3%), 2026 da +3,0%; Fitch Ratings 2025 da global o‘sishni 2,3% deb baholadi — so‘nggi yillarning eng past ko‘rsatkichi. Aston Business School tahlilida ifodalanganidek, yomon ssenariyda AQSh–Xitoy savdo urushi va boshqa kontur protsektorlar tufayli jahon YaIMi $1,4 trln yo‘qotishi va inflyatsiya butun dunyoda yana tezlashishi mumkin. Bu Smut–Houli tariflarining 1930 yillardagi ta’siriga o‘xshaydi.

Eng ko‘p zarar ko‘rishi mumkin bo‘lgan mamlakatlar — AQSh bilan chuqur integratsiyalashgan: YEIning javobi prognozicha YEI YaIMi ~0,5%ga, Kanada ~0,6%ga, Meksika ~0,7%ga, Xitoy ~0,2–0,3%ga pasayadi. Keyingi oylarda muddatli yechim topilmasa, jahon iqtisodiyotida uzoq muddatli strukturaviy o‘zgarishlar — dollarizatsiyani kamaytirish, sarmoya oqimlarining qayta taqsimlanishi va yangi mintaqaviy bloklar shakllanishi — yuz berishi mumkin.

Joriy holat (2025 yil iyun boshida): ichki siyosiy va boj masalalari bo‘yicha sud hamda AQSh apellyatsiya sudi qarorlari, shuningdek savdo hamkorlari bilan muzokaralar tufayli ayrim Tromp import boj tariflari 2025 e’lonlari to‘xtatildi. 8 aprel kuni 90 kunlik pauza e’lon qilindi: ittifoqchilar uchun yagona 10% aktiv tarif saqlandi, Xitoyga esa qarshi bosimni kuchaytirish maqsadida bazaviy tarif 125% ga ko‘tarildi. Nozik sektorlar (farmatsevtika, yarim o‘tkazgichlar) bo‘yicha tariflar vaqtincha chetlatildi. Bozorlar (Bitcoin >$80 000, S&P 500 indeksi, Nasdaq Composite indeksi) 7–9% ga ko‘tarildi.

Ammo 28 mayda CIT qarori bilan IEEPA asosida joriy qilingan 10% “yagona” tarif va boshqa bojlar bekor qilindi, dollar va aksiyalar tiklandi. Keyingi kunda esa apellyatsiya sud qarorini to‘xtatib, bojlarni qayta tikladi. Hozir bozorlar “tugun”da: to‘lov yoki kutish noaniq, 12 ta shtat “bezor” sadoqat bilan AQSh savdo siyosati 2025 ga qarshi da’volar ariza qilmoqda.

Muzokaralar jarayonida (aprel–may 2025) AQSh va Xitoy G20 doirasida 90 kunlik boj yengilishini kelishib oldi, YEI bilan avtomobil boj tariflarini pasaytirish va agrodorilarni bozorga qayta yo‘naltirish masalalari muhokama qilinmoqda. USMCA shartnomasi doirasida ham kelishuv variantlari izlanmoqda.

Hozirda (iyun boshida) dunyo 1980-yillardagi kabi savdo kuchayishi davrida: bozorlar moslashdi, “tariff navigator” paydo bo‘ldi, ammo AQSh savdo siyosati 2025 ning keyingi qarorlari bozorni silkitishda davom etadi.

Agar YEI bilan yangi savdo kelishuvi, Xitoy bilan “faz-2” yoki USMCA yangilanishi bo‘lsa, ba’zi bojlar bekor qilinadi va bozorlar ralli qiladi. Ammo iyun boshida bunday yutuq yo‘q — jahon iqtisodiyoti charchagan, indeks global siyosiy noaniqlik rekord darajada. Korxonalar yangi boji xavfi tufayli investitsiyani to‘xtatmoqda.

Tromp ma’muriyati “tariflar — adolatli savdoga bosim vositasi” ekanini ta’kidlaydi, sarmoya va sanoat fabrika loyihalarini (Hyundai $20 mlrd) o‘z yutug‘i deyapti. Lekin ekspertlar eslatadiki, tariflarning afzalligi qisqa muddatli, zarar esa uzoq muddatli. Agar AQSh savdo siyosati 2025 cho‘zilsa, AQSh o‘z “oyog‘iga o‘q uzishi” mumkin — tarif yutuqlari ichki pasayish va inflyatsiya bilan yutiladi.

Xulosa

2025 yil iyun boshida AQSh savdo siyosati 2025 va AQSh boj tariflari 2025 natijasida butun dunyo yangi protsektorlar davriga kirdi. Tromp import boj tariflari 2025 kuchayishi AQSh–Xitoy savdo urushi darajasidagi to‘sqinlikni yaratar ekan, avtomobil boj tariflari, po‘lat va alyuminiy boj tariflari ham keng qo‘llandi. Natijada AQSh fond bozori dagi S&P 500 indeksi, Nasdaq Composite indeksi, Dow Jones indeksi va VIX o‘zgaruvchanlik indeksi keskin tebrandi, Tesla aksiyalari, Nvidia aksiyalari, Apple aksiyalari, GM Ford aksiyalari kabi sektorlar zo‘riqqan bo‘lsa, AQSh davlat obligatsiyalari daromadliligi va dollar kursi ham qayta baholandi.

AQSh inflyatsiyasi +1,0–1,2 p.b. oshishi, AQSh YaIM o‘sishi –0,6 p.b. pasayishi tahdidi — recessiya AQSh xavfini kuchaytirdi. Moody’s, Fitch Ratings va OECD prognozlariga ko‘ra, global jahon iqtisodiyoti +3,1% o‘sishga erishadi, ammo VTO daʼvolari, YEIning javobi, Xitoy qarshi choralar, USMCA shartnomasi va sud jarayonlari (boj masalalari bo‘yicha sud, AQSh apellyatsiya sudi) bu dinamikani belgilaydi.

Oldingi «Tromp va Bayden tariflarini solishtirish» davrida kuzatilgan cheklovlar endi barcha importga nisbatan umumiy siyosatga aylandi. Agar Tromp pozitsiyasini yumshatsa, bozorlar tiklanib, S&P 500 indeksi va boshqa indekslar rally qilishi mumkin; aks holda, jahon iqtisodiyoti rеtsеsiyaga tortilishi ehtimoli yuqori.

Hozirda investitsiya qilishni o‘ylayotganlar va hukumatlar har bir tvit va bayonotni kuzatmoqda, chunki AQSh savdo siyosati 2025 yana global bozorga “ob-havo”ni belgilovchi omilga aylandi.

Manbalar: Reuters, Bloomberg, AP News, Financial Times, CNBC, Vedomosti, Kursiv.media, RBC.ru, CoinDesk, CryptoSlate va boshqalar.


Ma’lumotnoma: Ushbu material faqat axborot maqsadida taqdim etilgan. Mualliflarning fikrlari e’lon qilingan vaqtdagi holatga asoslanadi, o‘zgarishi mumkin. Ma’lumotlar ochiq manbalarga tayangan, to‘liqligi va aniqligi kafolatlanmaydi. Ushbu maqola investitsiya bo‘yicha tavsiya emas — fikringizni shakllantirishda foydalaning, lekin qarorlaringizni o‘z riskingizga qabul qiling.

Sinab ko'ring
Libertex onlayn terminali

Savdo qilishni boshlash

Istalgan aktivga bepul va xatarsiz sarmoya kiriting. Savdo strategiyalarni virtual $50 000 bilan charxlang.

Получайте первыми торговые сигналы, аналитику и актуальные новости!

У Forex Club Libertex есть свое дружественное сообщество трейдеров с ежедневной активностью.

Подписывайтесь на Telegram